Wanneer de kerk niet weet wat te zeggen: ervaringen met scheiding in christelijk Nederland

Podcast onderaan deze pagina te beluisteren

Twee verhalen, twee benaderingen

De ervaringen van beide vrouwen lopen sterk uiteen. Karin voelde zich gesteund door haar gemeente in Amersfoort: "Ik kreeg mensen bij mij thuis over de vloer, best wel regelmatig. Ook wel gewoon haast op afroep - op het moment dat ik even tegen iemand moest aanpraten, kwam er ook iemand langs."

Voor Matthea lag dat heel anders. Zij kreeg vier gesprekken in de consistorie van haar gereformeerde gemeente, die ze als "ambtelijk" in plaats van pastoraal ervoer. "Ze vroegen waarom ik mijn eigen naam al gebruikte terwijl ik nog getrouwd was," vertelt ze. "Ik dacht: waar gaat dit over? Probeer je eens in mij te verplaatsen."

De worsteling van kerken

Mediator en scheidingsadvocaat Anje Slootweg, die al twintig jaar in het vak zit, signaleert dat kerken vaak worstelen met scheidingen. "In de kerk komt daar nog bij dat er de norm is: in principe scheiden wij niet als christenen. Dat totaalplaatje maakt het gewoon heel ingewikkeld."

Ze waarschuwt kerken vooral om geen partij te kiezen. "Het hele daders-slachtoffer-idee past eigenlijk helemaal niet op een scheidingssituatie. Op het moment dat je daar als kerk in terechtkomt, versterk je de strijd en maak je het voor kinderen heel ingewikkeld om van beide ouders te blijven houden."

Gemiste kansen

Beide vrouwen geven aan dat kerken vaak te lang vasthouden aan het idee dat een huwelijk nog te redden is. "Achteraf denk ik: hadden ze beter een andere rol kunnen spelen door mij te helpen accepteren dat het geweest is wat het is geweest," reflecteert Karin.

Matthea voegt daaraan toe: "Op een gegeven moment moet je als kerkenraad zeggen: we gaan niet meer redden wat er nog te redden valt, maar we gaan nu gewoon ondersteuning geven aan beide partijen. Wat heeft God nu nog voor betekenis voor jullie in deze situatie?"

Lessen voor de toekomst

De vrouwen hebben duidelijke adviezen voor kerken. "Verdiep je in welke relatieproblemen er kunnen zijn," zegt Matthea. "Er kunnen echt problemen zijn die reden geven tot scheiding. Probeer het te zien in een bredere context."

Karin benadrukt: "Niemand wíl scheiden. Beide partners niet, de kerk niet, God niet. Het is niet de bedoeling. Maar dat weet iedereen wel. Accepteer dat het soms een voldongen feit is en blijf gewoon goed in contact met de persoon."

Gebroken Gelofte is een podcast van het Nederlands Dagblad, mede mogelijk gemaakt door De Christelijke Zorgverzekeraar. In 2024 verscheen een eerste seizoen met daarin het persoonlijk verhaal van maker Daniël Gillissen. De eerste drie afleveringen van het tweede seizoen zijn vanaf 16 september te beluisteren. De volgende drie afleveringen verschijnen wekelijks vanaf 23 september. De podcast is te beluisteren via de app van het Nederlands Dagblad en via alle podcast platformen. (Luister aflevering 2 onderaan deze pagina)

Artikel: Maurits Reijnoudt

Foto: Hans-Lukas Zuurman